Het D-woord wordt zorgvuldig vermeden door de negen vrienden die onlangs de PuraVida Shop in het centrum van Rome openden, ook al noemen de meeste klanten hun koopwaar “smart drugs”. De winkel, samen met soortgelijke “smart shops” die onlangs in Milaan en Bologna geopend werden, geeft Italië zijn eerste snuifje van een in heel Europa stilletjes ontluikende markt voor geheel natuurlijke, meestal op kruiden gebaseerde stoffen die reclame maken voor een buitengewone lichamelijke sensatie zonder de lelijke bijwerkingen van synthetische drugs. Zowel wetenschappers als klanten zeggen dat het een veel zachtere ervaring is dan Jimi’s acid trips. Maar wat het echt slim maakt is het feit dat het 100% legaal is: geen van de psychoactieve ingrediënten komt voor op de lijst van verboden in te nemen stoffen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken.

Met lang bruin haar in het midden gescheiden en een lange paarse rok en tanktop, glimlacht Monica Secci, 31, een van de eigenaressen van PuraVida, en nodigt een gast uit haar te volgen naar binnen in het onopvallende winkelpand in Rome’s woonwijk Testaccio. Onderaan een smalle wenteltrap is een goed verlichte winkel beschilderd in psychedelische kleuren, het tegendeel van de grimmige Amsterdamse “head shops” die marihuana, goedkope drugsparafernalia, een paar legale uppers en rock-ster T-shirts verkopen. Hier zijn de producten, waaronder bongs van €170, met opzet hoog geprijst. “We wilden de hoogste kwaliteit en ver van elke verdenking blijven,” zegt Secci, eraan toevoegend dat de hoge tarieven het verkeerde soort clientèle ontmoedigen. Niemand onder de 18 is in de winkel toegestaan.

Langs de muur staan de “smart” producten uitgestald die deze week in de verkoop gaan – pillen en vloeistoffen die worden aangeprezen als vervangers van rave brandstoffen voor de hele nacht, zoals ecstasy. Er is Stargate, waarvoor met een kleurrijke bijsluiter in zes talen reclame wordt gemaakt als een “natuurlijk alternatief voor chemische stimulerende middelen”. [with] een euforisch en tintelend gevoel in je hele lichaam.” Dat is dan j18 voor zes doses. Of voor ongeveer dezelfde prijs kun je Kryptonite proberen, een “natuurlijke extase” die je “een superdosis energie en een prettig, spacey gevoel” geeft.

PuraVida heeft twee keer bezoek gehad van de politie, die de vergunningen van de winkel voor de verkoop van alcohol, kruidenproducten en rookwaren heeft bekeken. De agenten zeggen dat zolang de vergunningen gehandhaafd blijven en de producten van de verboden lijst blijven, de winkel legitiem is. Secci houdt vol dat haar waren onschadelijk zijn: “Deze producten geven je gewoon meer energie en laten je volkomen helder achter”. Giuseppe Rotilio, hoogleraar voedingswetenschappen aan de Tor Vergata Universiteit van Rome, zegt dat er weinig onderzoek gedaan is naar de stoffen die in smartshops verkocht worden, hoewel veel van de pillen en elixers al lang in verschillende vormen bij kruidenwinkels verkocht worden. “Er is een voortdurende discussie over wat wel en wat geen drug is,” zegt hij. “Je moet elk product per geval behandelen”.

Wat ik doe is ethisch. Wetten die je verbieden vrij met je bewustzijn om te gaan zijn ondemocratisch. – ANANDA SCHOUTEN, Nederlandse groothandelaar

Smart shops vinden hun oorsprong in Amsterdam, waar men in het begin van de jaren 1990 stoffen als ginkgo, een plantenextract, begon te gebruiken om de cognitieve functies te verbeteren en te helpen alert te blijven voor werk en studie. Die pillen zijn samen met “ecodrugs” opgegaan in de bredere categorie van smart drugs die in heel Europa hun intrede doen.

De Nederlandse groothandelaar Ananda Schouten zegt dat Frankrijk de meest beperkende wetten heeft, maar dat lossere regels in Duitsland en Groot-Brittannië tientallen volwaardige smart shops in die landen hebben voortgebracht. Schouten beweert een missionaire kijk op zijn bedrijf te hebben. “Ik denk dat wat ik doe ethisch verantwoord is,” zegt hij. “Wetten die je verbieden vrij te zijn met je eigen bewustzijn zijn ondemocratisch”.

Zittend buiten PuraVida is Roberto Bartoccini, 21, het daarmee eens. Hij is een fan van de nieuwe winkel en van hun “oplaad”-drankjes voor zijn occasionele avondjes uit in de stad. Maar, zegt hij, er ontbreekt nog een product. “Dit is geweldig,” zegt hij, “maar ik wou dat ze marihuana konden verkopen.” Bartoccini is slim genoeg om te weten dat dat nog jaren weg is.